Ủa alo, ai được quyền quyết định bạn mua gì trên đời này? Nghe thì dễ ợt ấy chứ, tưởng chỉ có hai phe: một là bạn, hai là chính phủ với mấy cái luật “cấm” hay “cho phép” rõ ràng. Nhưng mà, hình như chúng ta đã quên hỏi một nhân vật cực kỳ quan trọng rồi thì phải. Ai cơ á? Chính là Visa và Mastercard chứ còn ai! Thêm cả một nhóm “thanh niên nghiêm túc” đến từ Úc nữa, nhưng cơ bản là mấy ông lớn tài chính Mỹ đang tiếp tay cho màn kịch này đấy. Combo quyền lực phi chính phủ này đã từng “khai hỏa” rồi, điển hình là khi Steam phải gắt gao kiểm duyệt các tựa game 18+ dưới áp lực từ các bên xử lý thanh toán. Giờ đây, Itch.io là mục tiêu mới nhất, và cú đánh này đúng là “nhức cái nách” luôn.
Thông báo game 18+ bị gỡ khỏi Steam vì chính sách thanh toán mới
Collective Shout, cái tên nhóm “thanh niên nghiêm túc” đến từ Úc mà mình nhắc đến ấy, được cho là nguyên nhân chính dẫn đến việc gần như đóng băng hoàn toàn nội dung người lớn (NSFW) trên Itch.io – một thánh địa từng được coi là nơi trú ẩn an toàn cho những tựa game indie “dị biệt”, độc lạ mà các nền tảng khác không dám chứa chấp.
Itch.io đã phải cay đắng lên tiếng: “Chúng tôi đã ‘gỡ bỏ chỉ mục’ tất cả nội dung NSFW người lớn khỏi các trang duyệt và tìm kiếm của mình. Chúng tôi hiểu hành động này là đột ngột và gây ảnh hưởng lớn, chúng tôi thực sự xin lỗi vì sự thất vọng và bối rối mà thay đổi này gây ra.” Họ còn nhấn mạnh thêm: “Để đảm bảo chúng tôi có thể tiếp tục hoạt động và cung cấp một thị trường cho tất cả các nhà phát triển, chúng tôi phải ưu tiên mối quan hệ với các đối tác thanh toán và thực hiện các bước tuân thủ ngay lập tức.” Nghe thôi là thấy mùi “bất lực” rồi!
Drama Rung Động: Từ Steam Đến Itch.io, Ai Là Nạn Nhân Tiếp Theo?
Thông thường, những đợt “càn quét” nội dung quy mô lớn như thế này chỉ xảy ra khi có luật pháp can thiệp từ chính phủ. Các storefront (cửa hàng game online) lúc nào chả muốn bán càng nhiều game càng tốt, nhưng dĩ nhiên là phải tuân thủ mọi quy định. Thế nhưng, đợt này thì khác hẳn. Mấy vụ này không phải do luật đâu! Chẳng có nhà lãnh đạo nào được dân bầu cử đứng ra đề xuất, soạn thảo hay thông qua luật để gây ra chuyện này cả. Đây là kết quả của việc một nhóm vận động hành lang “bắt tay” với thế lực “big corpo” (công ty lớn), vượt mặt luôn cả mấy cái “luật pháp” một cách trắng trợn.
Logo Steam và Itch.io, hai nền tảng game bị ảnh hưởng bởi chính sách kiểm duyệt nội dung
Chưa hết đâu, không chỉ mỗi nội dung người lớn bị đe dọa nhé. Thetransfemininereview đã có một bài phân tích sâu về tình hình này và mô tả tác động đến những nhà sáng tạo chuyển giới như sau: “Dù chỉ một vài tác giả chuyển giới bị cấm hoàn toàn, nhưng tôi đang bị ‘ngập lụt’ bởi các báo cáo từ các tác giả có tác phẩm bị gỡ bỏ. Trong số đó có nhiều tác giả chuyển giới nổi bật nhất trên Itch.io, thường là những tác phẩm chỉ được gắn thẻ ‘Adult’ vì có chủ đề nặng đô hoặc có thể gây khó chịu (triggering themes).”
Collective Shout còn từng nhắm đến những tựa game đình đám như Detroit: Become Human và Grand Theft Auto trong quá khứ nữa. Và sau vụ này, chắc chắn chúng nó sẽ được đà “lấn tới”, hành động mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Nhân vật Connor trong game Detroit: Become Human, tựa game từng bị Collective Shout nhắm đến
Một điểm đáng chú ý khác là việc một nhà báo từ VICE, người đã đưa tin về hoạt động của Collective Shout, cũng bị “bay màu”. Việc sa thải này, theo báo cáo, không phải do các “khiếu nại chuyên môn báo chí” đâu – mà là do công ty sở hữu VICE muốn gỡ bỏ tất cả các bài viết của người này về Collective Shout. Căng đét!
Chúng Ta Có Thật Sự Tin Tưởng “Siêu Quyền Lực” Này?
Vậy, liệu các tập đoàn xử lý thanh toán có nên có quyền quyết định ai có thể mua gì và không thể mua gì không? Bạn có tin tưởng họ – hay những người “thì thầm” vào tai họ – để đưa ra phán xét cái gì là đạo đức và cái gì là vô đạo đức để mua không?
Cá nhân tôi thì, nhớ cái thời được đi bầu cử hơn. Vui hơn nhiều so với việc có một “đại gia” tập đoàn (corporate overlord) đứng trên đầu chỉ trỏ, nhỉ?
